QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 10/2014/KDTM-GĐT NGÀY 18/04/2014 VỀ VIỆC TRANH CHẤP YÊU CẦU THANH TOÁN TIỀN ĐIỀU CHỈNH GIÁ VẬT LIỆU XÂY DỰNG TRONG HỢP ĐỒNG XÂY DỰNG

TÒA KINH TẾ TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

Ngày 18 tháng 4 năm 2014, tại trụ sở Toà Kinh tế Tòa án nhân dân tối cao mở phiên toà giám đốc thẩm xét xử vụ án kinh doanh, thương mại tranh chấp Yêu cầu thanh toán tiền điều chỉnh giá vật liệu xây dựng trong họp đồng xâ dựng, giữa các đương sự:

Nguyên đơn: Công ty TNHH thương mại dịch vụ trang trí nội thất Sài Gòn Kiến tạo (Sakita); có trụ sở tại 57/11A Điện Biên Phủ, phường 5, quận BìnhThạnh, thành phố Hồ Chí Minh; do ông Trần Văn Sao, sinh năm 1977, trú tại 82 Ngô Quyền, phường 7, quận 5, thành phố Hồ Chí Minh làm đại diện theo Giấy ủy quyên ngày 17/6/2009 của Giám đốc Công ty.

Bị đơn: Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai; có trụ sở tại khu phố 5, phường Tân Hiệp, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai; do ông Trương Trọng Nghĩa, sinh năm 1953, trú tại 134/3 Thành Thái, phường 12, quận 10, thành phố Hồ Chí Minh làm đại diện theo Giấy ủy quyền ngày 27/12/2010 của Giám đốc Bệnh viện.

NHẬN THẤY

Theo nội dung đơn khởi kiện đề ngày 03/6/2009 của nguyên đơn và các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, thấy:điện (phát sinh); hệ thống tivi, nút nhấn gọi y tá; trần chống ẩm + vòi nóng lạnh với tổng giá trị bổ sung là 786.897.794 đồng (đã bao gồm thuế VAT 10%) và gia hạn thời gian thi công đến ngày 30/10/2008 với lý do: “Trong quá trình thi công...do bảng vẽ thiếu một số hạng mục cơ điện và bên A có nhu cầu làm thêm một số hạng mục khác...Công trình bị kéo dài do các thủ tục kiểm tra xác nhận của đơn vị tư vẩn thiết kế và thẩm định của cơ quan chức năng”.

Thực hiện họp đồng, công trình được khỏi công ngày 15/01/2008, thực tế hoàn thành ngày 09/12/2008; chậm hơn so vói kế hoạch 220 ngày.

-  Theo hợp đồng, công trình được nghiệm thu từng phần, từng giai đoạn, hoặc từng bộ phận hay hạng mục công trình (tùy theo quy mô, tính chất công việc) ngay sau khi làm xong. Trong quá trình thi công các bên đã 37 lần tiến hành nghiệm thu hạng mục (công việc) xây dựng vào các ngày 28+29/01/2008, ngày 21/3/2008, các ngày 03+06/4/2008, các ngày 02+09/5/2008, các ngày 04+16+29+30/6/2008, các ngày 01+02+15+/7/2008, các ngày 01+15+20+23+29/8/2008 và các ngày 15+24+30/9/2008. Các biên bản nghiệm thu này đều có đủ chữ ký của Giám đốc Sakita, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng và đại diện tư vấn giám sát.

- Công ty Sakita và Bệnh viện Nhi đồng đã 4 lần lập và ký Bảng khối lượng thanh toán, gồm đợt 1 ngày 12/5/2008, đợt 2 ngày 15/7/2008, đợt 3 ngày 26/8/2008 và đợt 4 ngày 22/9/2008.

-  Ngày 09/12/2008, Công ty tư vấn xây dựng ACC (đơn vị giám sát thi công) có Báo cáo kết quả giám sát công trình. Theo báo cáo: “Khối lượng thực hiện nhà thầu tuân thủ đúng theo thiết kế kỹ thuật - Tổng dự toán đã được phê duyệt. Một số thay đổi, phát sinh phù họp với công năng và mục đích sử dụng đã được chủ đầu tư chấp thuận.. .Tiến độ chậm so với yêu cầu kế hoạch, tuy nhiên nguyên nhân khách quan là chủ yếu”. Theo báo cáo này thì việc chậm tiến độ thi công là do vướng mắc trong việc tháo dỡ, di dời đài nước, bể nước ngầm, đường ống cấp nước chính của Bệnh viện; do giá vật liệu xây dựng (sắt thép và xi măng) tăng đột biến, giá cao, mua khó, các nhà cung ứng vật tư của nhà thầu không có hàng để cung cấp cho công trĩnh; do phát sinh một số hạng mục mới.

-  Ngày 09/12/2008, các bên lập Biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình để đưa vào sử dụng số 06/SKT-BBNT/2008. Tại Biên bản này thể hiện: “Chất lượng xây lắp: Đúng yêu cầu của thiết kể được duyệt, đạt yêu cầu kỹ thuật, mỹ thuật. Khối lượng đã thực hiện: Theo khối lượng dự thầu và khối lượng phát sinh được duyệt. Chấp thuận nghiệm thu hoàn thành công trình để đưa vào sử dụng”. Biên bản nghiệm thu này có đủ chữ ký của đại diện có thẩm quyền của chủ đầu tư, đơn vị thi công, tư vấn giám sát và tư vấn thiết kế.

-  Theo hợp đồng và phụ lục họp đồng thì tổng giá trị công trình là: 7.100.000.000 đồng (theo hơp đồng) + 786.897.794 đồng (giá trị bổ sung ba hạng mục theo Phụ lục hợp đồng) = 7.886.897.794 đồng.

-   Theo Bản thanh lý hợp đồng số 01/2008/BBTL/SKT ngày 09/12/2008 thì giá trị họp đồng là 7,1 tỷ đồng; giá trị phát sinh tăng là 844.827.385 đồng; giá trị thanh toán là 7.944.827.385 đồng (chưa tỉnh giá trị chi phỉ xây dựng bổ sung do điều chỉnh giá vật tư); đã thanh toán tính đến ngày 22/12/2008 là 6.780.594.000

(thiếu trang 4)

Điều 317 Luật thương mại; khoản 3 Điều 110 Luật xây dựng và khoản 6, 7 Thông tư số 09/2008/BXDngày 17/4/2008 của Bộ xây dựng, xử:

“Chấp nhận đom khởi kiện của Công ty TNHH TM-XD Trang trí nội thất Sài Gòn Kiến tạo (Sakita).

Buộc Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai thanh toán số tiền 1.497.746.000 đồng cho Công ty TNHH TM-XD Trang trí nội thất Sài Gòn Kiến tạo ”.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí, quyền kháng cáo và việc thi hành án theo quy định pháp luật.

Ngày 01/9/2010, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tại Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số 07/2011/KDTM-PT ngày 14/3/2011, Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai quyết định:

“Không chấp nhận kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Tuyên xử: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn - Công ty TNHH TMXD Trang trí nội thất Sài Gòn Kiến Tạo (Sakita) về việc yêu cầu Bệnh viện Nhỉ đồng Đồng Nai thanh toán sổ tiền điều chỉnh giá vật liệu xây dựng là 1.497.746.000 đồng cho Công ty Sài Gòn Kiến Tạo ”.

Ngoài ra, Tòa án cấp phúc thẩm còn quyết định về án phí và việc thi hành án.

Ngày 25/4/2011, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai có đơn đề nghị xét lại Bản án phúc thẩm nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm.

Tại Quyết định kháng nghị số 51/2013/KDTM-KN ngày 09/9/2013, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số 07/2011/KDTM-PT ngày 14/3/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai. Đe nghị Tòa Kinh tế Tòa án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm theo hướng hủy Bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số 07/2011/KDTM-PT ngày 14/3/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai và Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số 52/2010/KDTM-ST ngày 26/8/2010 của Tòa án nhân dân thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai xét xử sơ thẩm lại theo quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị chấp nhận kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

XÉT THẤY

Việc Sakita đề nghị Tòa án buộc Bệnh viện Nhi đồng thanh toán cho Sakita 1.497.746.309 đồng chi phí xây dựng bổ sung do điều chỉnh giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu xây dựng do có biến động giá thấy:

- Tại Văn bản số 546/TTg-KTN ngày 14/4/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc điều chỉnh giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu xây dựng và hợp đồng xây dựng, Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh giá các loại nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu xây dựng có biến động giá ngoài khả năng kiểm soát của Chủ

(thiếu trang 6)

cho khối lượng thỉ công xây lắp từ 01/01/2008 chịu ảnh hưởng của biến động giá vật liệu xây dựng làm tăng chi phí xây dựng công trình ngoài khả năng kiểm soát cùa chủ đầu tư và nhà thầu...Khối lượng xây lắp bị ảnh hưởng tăng giá, mức điều chỉnh giá do chủ đầu tư, nhà thầu xác định và tự chịu trách nhiệm....Đổi với những hợp đồng đã kỷ kết, thì căn cứ vào dự toán chỉ phí xây dựng bổ sung và nội dung hợp đồng đã ký kết, chủ đầu tư và nhà thầu kỷ bổ sung giả hợp đồng làm cơ sở thanh toán hợp đồng....Chủ đầu tư tổ chức nghiệm thu, xác nhận khối lượng xây lắp bị ảnh hưởng tăng giá cho khối lượng hoàn thành hàng tháng từ ngày 01/01/2008, tổ chức tỉnh toán và chịu trách nhiệm về tỉnh chính xác của dự toán chỉ phí xây dựng bổ sung, dự toán điều chỉnh giá...phù hợp với từng thời điểm biến động giá vật liệu xây dựng để làm cơ sở cho việc bổ sung chi phỉ xây dựng do biến động giả vật liệu xây dựng”.

- Theo hướng dẫn của Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai tại Văn bản số 1402/HD- SXD ngày 12/9/2008 thì “Thời điểm để tính chênh lệch vật liệu được quy định là thời điểm nghiệm thu khối lượng hoàn thành theo giai đoạn, thời điểm này có thể là theo thảng hoặc theo quý (trường hợp không có giá công bố theo thánệ) và đảm bảo phù hợp với tiến độ thực hiện theo hợp đồng... Các đơn vị chủ đầu tư có trách nhiệm yêu cầu các nhà thầu thực hiện lập khối lượng xây lắp hoàn thành theo tháng hoặc theo quỷ (trường hợp không có giá công bổ theo thảng) phù hợp với tiến độ thực hiện theo hợp đồng, để có cơ sở xem xét thanh toán. Trường hợp nhà thầu chậm lập khối lượng hoàn thành theo tiến độ quy định trong hợp đồng, thì không được tính bù trừ chênh lệch và không được cộng dồn vào tháng hoặc quỷ sau ”.

- Về việc điều chỉnh giá trị hợp đồng do giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu xây dựng có biến động cũng đã được các bên thỏa thuận tại Điều 4 Hợp đồng như đã nêu ở trên.

Căn cứ các văn bản quy phạm pháp luật nêu trên và thỏa thuận của các bên trong họp đồng thì Sakita có quyền đề nghi điều chỉnh giá vật liệu xây dựng trong họp đồng xây dựng khi có biến động về giá và Bệnh viện Nhi đồng có quyền và nghĩa vụ xem xét, điều chỉnh theo đúng quy định của pháp luật.

Quá trình thi công công trình do giá vật liệu xây dựng biến động nên ngày 22/5/2008, Sakita có Văn bản số 56/SGKT/08 gửi Bệnh viện Nhi đồng và Xí nghiệp tư vấn và đầu tư tỉnh Đồng Nai (đơn vị tư vấn thiết kế) đề nghị xem xét và chấp thuận “Bảng dự toán chi phí xây dựng bổ sung do điều chỉnh giá vật liệu xây dựng” trị giá 1.954.370.300 đồng. Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng - Chủ đầu tư Công trình đã ký xác nhận vào hai Bảng tổng họp kinh phí dự toán chi phí xây dựng bổ sung do điều chỉnh giá vật liệu xây dựng do Sakita lập cùng ngày 22/5/2008. Hai Bảng tổng hợp kinh phí dự toán này có giá trị khác nhau: Một bảng có giá trị 1.954.370.300 đồng; một bảng có giá trị 1.897.523.239 đồng. Quá trình giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm chưa làm rõ tại sao Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng - Chủ đầu tư Công trình đã ký xác nhận vào hai Bảng tổng hợp kinh phí dự toán chi phí xây dựng bổ sung cùng ngày 22/5/2008 có giá trị khác nhau như nêu trên và tại sao các bên không ký phụ lục

(thiếu trang 8)

Tài chính - Sở xây dựng Trung tâm sẽ dùng hóa đơn mua hàng được chủ đầu tư xác nhận cung cấp kèm theo hồ sơ”.

Theo Báo cáo kết quả thẩm tra dự toán bù giá số 60/1D/BCTT-DQC2010 ngày 05/4/2010 của Trung tâm kiểm định xây dựng Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai thì: “Khối lượng dự toán thẩm tra được lấy theo khối lượng dự toán do đom vị thỉ công lập và được chủ đầu tư xác nhận ” (đó là: Bảng khối lượng thanh toán đợt 1 ngày 12/5/2008, đợt 2 ngày 15/7/2008, đợt 3 ngày 26/8/2008 và đợt 4 ngày 22/9/2008); “Giả trị dự toán gồm chi phí xây lắp, chỉ phí thiết bị, chi phí khác và chỉ phí dự phòng đã được thẩm tra là 1.497.746.309 đồng”.

Việc Trung tâm kiểm định xây dựng Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai chỉ căn cứ vào “khoỉ lượng dự toán do đom vị thỉ công lập và được chủ đầu tư xác nhận ” (gồm: các Bảng khối lượng thanh toán đợt 1 ngày 12/5/2008, đợt 2 ngày 15/7/2008, đợt 3 ngày 26/8/2008 và đợt 4 ngày 22/9/2008) để thực hiện việc thẩm tra Dự toán chi phí xây dựng bổ sung do điều chỉnh giá vật liệu xây dựng công trình nói trên là chưa đảm bảo tính chính xác. Ví dụ: Công trình được khởi công từ ngày 15/01/2008 nhưng đến ngày 12/5/2008 (sau gần 5 tháng) đơn vị thi công và chủ đầu tư mới lập và xác nhận Bảng khối lượng thanh toán đợt 1. Vì vậy, khó có thể xác định được giá vật liệu xây dựng để tính chênh lệch giá cho đợt này; còn nếu căn cứ giá vật liệu xây dựng trong tháng 4/2008 do liên Sở Tài chính - Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai công bo để tính thì sẽ không chính xác và không đúng hướng dẫn của Bộ Xây dựng và của Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai tại các văn bản đã trích dẫn ở trên.

Vì vậy, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm căn cứ Báo cáo kết quả thẩm tra dự toán bù giá số 60/1D/BCTT-DQC2010 ngày 05/4/2010 của Trung tâm kiểm định xây dựng Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai để buộc Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai thanh toán cho Sakita 1.497.746.000 đồng tiền điều chỉnh giá vật liệu xây dựng trong hợp đồng xây dựng là chưa có đủ căn cứ.

Đối với vụ án này, do Sakita không có “Bảng dự toán chi phí xây dựng bổ sung công trình lập theo tháng tương ứng với bảng xác nhận khối lượng hoàn thành tháng...” và “Bảng xác nhận khối lượng hoàn thành từng tháng có xác nhận của chủ đầu tư, tư vấn giám sát và đơn vị thi công...” để cung cấp cho Trung tâm kiểm định xây dựng Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai làm cơ sở thẩm định, nên khi giải quyết lại vụ án, ngoài việc căn cứ vào các Bảng khối lượng thanh toán đợt 1 ngày 12/5/2008, đợt 2 ngày 15/7/2008, đợt 3 ngày 26/8/2008 và đợt 4 ngày 22/9/2008, còn phải căn cứ vào các Biên bản nghiệm thu hạng mục (công việc) xây dựng (đã có đủ chữ ký của Giám đốc Sakita, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng và đại diện tư vấn giám sát) vào các ngày 28+29/01/2008, ngày 21/3/2008, các ngày 03+06/4/2008, các ngày 02+09/5/2008, các ngày 04+16+29+30/6/2008, các ngày 01+02+15/7/2008, các ngày 01+15+20+23+29/8/2008 và các ngày 15+24+30/9/2008 để làm căn cứ thực hiện lại việc thẩm định Dự toán chi phí xây dựng bổ sung do điều chỉnh giá vật liệu xây dựng công trình nói trên.

Để việc giải quyết vụ án đảm bảo được tính khách quan, đúng pháp luật, khi giải quyêt lại vụ án, Tòa án cần phải căn cứ Luật giám định tư pháp năm